🌿 Waarom 20% anders mag zijn - en broodnodig is voor de gezondheid van het hele ecosysteem
In de natuur is het zelden de meerderheid die zorgt voor verandering. Vernieuwing ontstaat vaak vanuit een minderheid – een klein, afwijkend deel dat de gekende paden durft verlaten.
Denk aan bijen, pioniersplanten, mieren, schimmels… en ja, ook mensen.
20% van de bijen doet het anders
In een bijenkolonie neemt ongeveer 20% van de bijen een andere rol op zich. Ze zijn niet bezig met honing maken of de koningin verzorgen. Nee, zij verkennen.
Ze zoeken naar nieuwe voedselbronnen, nestplekken, routes. Ze reageren sneller op prikkels uit de omgeving en zijn gevoeliger voor verandering.
Deze groep vormt de vernieuwingsmotor binnen het collectief. Ze brengen risico, maar ook flexibiliteit. En het mooie? De meerderheid volgt pas als blijkt dat de nieuwe richting veilig en vruchtbaar is.
Dat is dynamische stabiliteit in actie: de massa houdt het systeem stabiel, de minderheid brengt adaptatie en groei.
🌱 Pioniersplanten: de eersten op kale grond
Ook in de plantenwereld zien we dit patroon. Zo’n 10 à 15% van de plantensoorten zijn pioniers:
Ze groeien als eerste op verstoorde of kale bodems (na brand, storm, kap, …).
Ze zijn kortlevend, snelgroeiend en houden van licht.
Hun aanwezigheid bereidt de bodem voor op wat daarna komt: grotere planten, struiken, bomen.
Pioniers maken het pad vrij voor de volgende fase. Ze zorgen voor bodemherstel, structuur en voeding. Ook al verdwijnen ze snel, hun rol is van onschatbare waarde voor het ecosysteem.
Wat deze 'afwijkende' delen met elkaar gemeen hebben
Of het nu bijen, planten, mieren of hersencellen zijn – telkens zien we dat een kleine groep een andere rol opneemt. Ze zijn niet bezig met het behouden van het huidige systeem, maar met het vooruit voelen, het antwoorden op verandering, het aanzetten tot vernieuwing.
Hun kenmerken:
Ze zijn gevoeliger, sneller, alerter.
Ze dragen risico, maar vergroten de veerkracht.
Ze creëren voorwaarden voor de volgende fase.
Ze dienen niet zichzelf, maar het grotere geheel.
Ze zijn de antennes van het systeem, essentieel voor groei, regeneratie en evolutie.
Wat als we alle labels rond neurodivergentie nu eens vanuit dit perspectief zouden benaderen in plaats van te proberen ze aan te passen en in te passen?
De natuur vertrouwt op haar buitenbeentjes,
want ze zorgen voor de essentiële vernieuwing van het systeem.
Wat als wij ook zo zouden omgaan met wie gevoeliger, creatief en soms wat rebels is?
🌍 De natuur als spiegel: andere voorbeelden
🌾 Mierenkolonies – slechts 5 à 10% zijn verkenners die nieuwe paden zoeken.
🐺 Wolvenroedels – enkelingen verlaten de groep om nieuwe roedels te stichten.
🧠 Ons brein – slechts een deel van de neuronen is actief bij vernieuwing of creativiteit.
🍄 Mycelium – sommige draden groeien gericht naar nieuwe bronnen.
🕊 Vogeltrek – het zijn niet altijd de massa, maar soms jongeren of ervaren vogels die de richting bepalen.
Telkens is er een kleine groep die risico draagt, richting zoekt en het systeem voorbereidt op verandering.
En bij mensen dan?
Ook in menselijke systemen – teams, families, organisaties, gemeenschappen – zie je dit patroon. Er is altijd een minderheid die eerder iets voelt, andere vragen stelt, zoekend is of zelfs “afwijkt”. Het zijn vaak de gevoeligen, de dromers, de onrustigen, de rebellen. We noemen ze ‘anders bedraad’ of ‘neurodivergent’.
Niet zelden worden zij als lastig of storend gezien. Maar in werkelijkheid zijn ze het levend bewijs van een systeem in beweging dat zoekt naar duurzame gezondheid.
Ze voelen waar iets wringt, waar vernieuwing nodig is, waar een volgende fase zich aandient.
Wat als jij een van die 20% bent?
Als jij je soms anders voelt… sneller geraakt bent door wat niet klopt… nieuwe richtingen aanvoelt nog vóór anderen ze zien… dan ben jij misschien zo’n pionier.
Een speurbij. Een pioniersplant. Een verkenner van een nieuw pad.
Weet dan: jouw rol is waardevol. Niet ondanks jouw andere bedrading, maar dankzij.
Je hoeft het niet allemaal alleen te dragen. Weet: de natuur staat aan jouw kant.
Zin om jouw plek en rol te komen ontdekken en verkennen?
Op vrijdag 22 augustus organiseren we een dagworkshop ‘Je plek en rol vinden als gevoelige zinzoeker‘ — voor gevoelige, zoekende, vernieuwende mensen die hun eigen ritme willen volgen en hun plek in de wereld (terug) willen innemen.
Een dag in de natuur, met lichaam, stilte, beweging, creativiteit en diepe verbinding.
📍 Locatie: het prachtige domein van Vriendenhuis Ter Loo in Zedelgem — tussen kapel, tuin en bos.
➡ Meer info en inschrijven via deze link